Wanneer je uiteindelijk tweedehandssites aan het afschuimen bent om het model te vinden dat je zoekt, wil je natuurlijk geen miskoop doen. Hieronder een aantal punten waar je op moet letten. Wees ook geduldig en voel je buikgevoel: Je zal misschien enkele weken of maanden geduld moeten hebben vooraleer jouw ‘van’ voorbij komt.
Droogzwemmen
Een pro-tip: ga een paar keer kijken naar een voertuig dat je niet wilt kopen. Zo kan je beter vergelijken, letten op verschillende dingen, proefritjes doen en een idee krijgen over hoe het model wat je zoekt eigenlijk hoort aan te voelen op de weg. Je kan zelfs al proberen onderhandelen over de prijs, want je kan er altijd een paar honderd euro (of duizend) afkrijgen! Ook hebben wij geleerd dat foto’s serieus kunnen bedriegen, door al een paar keer te gaan kijken weet je wat je echt kan verwachten voor de prijsklasse die je voor ogen hebt. Onze eerste bus die we bezochten was eigenlijk prima, maar lieten we staan om de verkeerde redenen, hadden we eerst wat andere busjes bezocht dan had het misschien wel deze geworden. Nu, spijt hebben we natuurlijk niet want onze Nigel doet het geweldig…
Ik zeg het nogmaals: doe een proefrit, altijd. Als de verkoper om de een of andere reden niet toelaat om een testrit te maken, maak dan maar dat je wegkomt.
Mechanisch
Bij het kiezen van een tweedehands bestelwagen kan je in de eerste plaats letten op een paar technische zaken om een idee te krijgen of de wagen iets voor jou is. Vergeet niet dat bijna alles gerepareerd kan worden, alleen is de vraag: tegen welke prijs? Dit is tevens hét onderwerp waar de meeste mensen weinig over weten. Het kan helpen om iemand mee te nemen die iets kent van auto’s. Hieronder een aantal zaken die je kan inspecteren of testen.
Google op voorhand het merk, model, jaartal en motor zodat je weet welke gekende zwakke plekken er zijn. Het voordeel aan een ouder voertuig kopen, is dat ze al uitgebreid getest zijn en zwakke plekken al lang ontdekt zijn.
Onderhoudshistoriek
Is er een carpass aanwezig en een keuring voor verkoop? Zo ja, dat is al een goed teken. Als dit nog ontbreekt, spreek dan met de verkoper af hoe en wanneer hij dit zal regelen. In België is een keuring voor verkoop namelijk verplicht. In dit rapport worden een heel aantal zaken getest door de keuring, veel uitgebreider dan bij een gewone keuring. Het kan al een aantal aandachtspunten onder de aandacht brengen. Zo wisten wij bijvoorbeeld dat de kogelgewrichten in de ophanging vooraan hun beste tijd gehad hadden. Een onderhoudshistoriek kan je vertellen of het voertuig tijdig onderhouden is of niet. Je kan ook opzoeken welke onderdelen wanneer moeten vervangen worden bij het type voertuig waar je naar op zoek bent.
Onze Nigel had helemaal geen onderhoudshistoriek, dus dat was wel een serieus minpunt. Met een kilometerstand van 114000 km en een distributieketting ipv -riem was dit echter geen red flag.
Distributieriem
Een belangrijk onderdeel is de distributieriem: dit is een riem die de kleppen aanstuurt en ruwweg om de 100000 km moet vervangen worden. Als deze riem knapt, is in veel gevallen de motor om zeep. Het vervangen van deze riem is vaak een kostelijke operatie bij de garage. Dus is de distributieriem volgens de historiek (of de sticker op de motor) nog niet zo lang geleden vervangen, dan spaar je al snel € 1000 uit. Het is dus beter een busje te kopen met meer kilometers op de teller, maar met een verse riem, dan eentje met minder km, maar met vervanging van de riem op de planning. Heeft de motor in kwestie een distributieketting, nog beter! Deze gaan tot 500000 km mee!
Koppeling
Minder dramatisch dan een distributieriem, maar even cruciaal, is de koppeling. De kans is vrij groot dat je een handgeschakelde bestelwagen koopt, we zijn toch geen luie Amerikanen! In de toekomst zullen we meer en meer automatische versnellingsbakken zien, maar voorlopig zijn de meeste bestelwagens nog handgeschakeld. Als de koppelingsplaat versleten is, zal die beginnen slippen waardoor het voertuig niet meer kan vertrekken. Hoe test je de koppeling? Het is moeilijk om te zeggen hoeveel levens de koppeling nog heeft, maar je kan wel testen of deze versleten is:
- Een bestelwagen zou moeten vertrekken bij het langszaam loslaten van de koppeling, zonder extra gas te geven (eigenlijk doet elke dieselwagen dat)
- Druk met je rechtervoet op de rem en laat de koppeling los terwijl je in eerste versnelling staat, de motor moet stilvallen.
- Bij het optrekken mag het toerental niet doorschieten maar lineair stijgen met de snelheid
Remmen
Check de staat van de remblokken als dat visueel mogelijk is. Met je vingernagel kan je aan de buitenkant van de remschijf voelen of deze een grote ‘lip’ heeft. Als dit het geval is is de kans reëel dat je de remschijven zal moeten (laten) vervangen. Remblokken en remschijven zijn relatief goedkoop.
Oliepijl
Dat de olie zwart ziet in een dieselmotor is niet abnormaal. Maar een correct oliepijl is wel belangrijk. Als er te lang werd rondgereden met te weinig olie kan dit extra slijtage veroorzaakt hebben en de levensduur van de motor verkorten. Is de olie (melk)bruin, zoals chocolade melk, dan kan dit wijzen op een lek in de koppakking en is de nachtmerrie van elke autobezitter. Een lek in de koppakking (de joint de culasse in de volksmond) resulteert ook vaak in minder rijvermogen en (witte) rookontwikkeling.
Vloeistoffen
Check de verschillende vloeistoffen zoals servo-vloeistof, koelvloeistof en remvloeistof. Vuile servo-vloeistof en remvloeistof (koffie-achtig) kan je iets vertellen over de liefde die het voertuig gekregen heeft, maar duidt niet direct op problemen. Beide kunnen eenvoudig vervangen worden door jezelf of een garage. Check wel goed de koelvloeistof. Deze heeft normaal gezien een kleur, rood, blauwe, groen, roze… maar is doorzichtig. Als er olie in drijft kan dit ook wijzen op een kapotte koppakking. Open nooit een koelstofreservoir bij een warme motor, het systeem staat namelijk onder druk om het kookpunt van de vloeistof naar beneden te drukken!
Kijk ook onder de wagen om te zien of er niets lekt. Het enige wat mag lekken, is condensatiewater van de airco tijdens warme dagen. Staat het voertuig op een vochtige plek omdat het voertuig net gewassen is voor je inspectie, let dan zeker op dat de verkoper geen lek probeert de verdoezelen.
Rookontwikkeling
Rookontwikkeling is nooit een goed teken. Rookontwikkeling bij het starten van de motor kan op een probleem duiden maar is ook nog niet onmiddellijk een rode vlag. Oudere motoren kunnen ook even een beetje zwarte rook uitbraken bij plots optrekken of veranderen van versnelling. Vanaf EURO5 moeten dieselmotoren een roetfilter hebben en zie je dit normaal gezien niet.
Witte rook
Witte rook is geen goed teken. Maar bij koud weer kan er witte rook uit de uitlaat komen bij koude motor, dit is normaal en het is gewoon waterdamp. Maar als er echt dikke witte rook uitkomt, laat die bus dan maar staan. Witte rook duidt op het verbranden van koelvloeistof en waarschijnlijk een lek in de koppakking.
Zwarte rook
Een beetje zwarte rook is geen drama. Als er constant zwarte rook de uitlaat komt, duidt dit op een incorrecte verbranding van diesel. Dit kan op een probleem met de turbo duiden of met de injectoren. Allebei dure onderdelen…
Blauwe rook
Blauwe rook komt door de verbranding van olie. Als er olie in de cilinders komt zijn er bepaalde onderdelen in de motor waarschijnlijk versleten. Duur om te vervangen, dus… laten staan.
Ophanging
Een voertuig hoort niet de blijven ‘bouncen’, dat kan wijzen op kapotte schokdempers en is ronduit gevaarlijk. Inspecteer ook de bladveren achteraan op scheuren. Nu, met een kapotte vering geraak je in België niet door de jaarlijkse inspectie, maar het kan zijn dat de vering zijn beste tijd gehad heeft. Dit is gelukkig ook niet het duurste onderdeel om te vervangen.
Roest
Inspecteer de onderkant van de carrosserie op roest. Roest bij de uitlaat of het oliecarter is vrij normaal, maar elders kan het wijzen op ernstigere problemen. Het is vooral belangrijk dat de carrosserie of het koetswerk nergens doorgeroest is. Dat kan moeilijk te repareren zijn en je hebt alvast iemand nodig die kan lassen. Beginnende roest pak je best aan bij het begin van je bouw. Er zijn bepaalde producten en verven op de markt die roest kunnen tegengaan.
Euronorm
De euronorm van je dieselmotor is ook interessant om te weten. Bij een Euronorm 4 of lager is een roetfilter namelijk niet verplicht. De test bij de keuring is ook minder nauwkeurig. Nadeel is dan weer dat je met een vervuilendere motor rondrijdt en in bepaalde milieuzones niet meer binnen mag. Het voordeel is dan weer dat dergelijke motoren eenvoudiger zijn en makkelijker zelf te repareren. Bij een Euronorm 5 en hoger wordt je onderworpen aan een strengere roetdeeltjestest. Als je voertuig deze test faalt kan het een dure reparatie worden: nieuwe injectoren, nieuwe roetfilter of EGR-klep zijn daar enkele van. Voordeel is dat je in de meeste milieuzones nog binnen mag. Mijn persoonlijke mening is dat je over 10 jaar toch nergens nog binnenmag met een diesel, dus waarom investeren in de nieuwste euronorm? Een oudere motor zal ook makkelijker en goedkoper te fixen zijn in minder ontwikkelde landen. Langs de andere kant: over het algemeen is een nieuwere motor een zuinigere motor. Dit is dus een afweging die je zelf zal moeten maken.
Banden en uitlijning
Maak je niet teveel zorgen over de banden, de kans is groot dat je die toch wilt vervangen door all-seasons banden waar je ook in de winter mee in Frankrijk, Duitsland, Italië mag rijden… Ook als het voertuig een beetje naar links of rechts ’trekt’ bij de testrit, is dit geen reden tot paniek. Het vervangen van kogelgewrichten en uitlijnen van de wielen is relatief goedkoop. “Een beetje” is hier wel een belangrijke term, als je moet vechten met het stuur om de bus op de baan te houden is er wellicht meer aan de hand…
Kleine mankementen
Kleine mankementen kunnen veel geld kosten. Check of de airco, als die er is, nog ‘iets’ doet, namelijk de lucht koelen, makkelijker te testen in de zomer dan in de winter. Bijvullen van het gas van een airco is goedkoop, maar als er ergens een lek zit of de compressor werkt niet meer, wordt het een dure grap. Een stuurslot dat niet werkt, elektrisch raam dat niet meer sluit: Het lijkt niet zo erg maar sommige dingen kunnen wel behoorlijk wat geld kosten om te laten maken. Moeilijk om op voorhand te bepalen maar dit is natuurlijk ook een leuk argument om te gebruiken in je onderhandeling over de prijs.
De aankoop
De uiteindelijke aankoop kan spannend zijn. Vaak kan je de wagen pas meenemen wanneer je de nummerplaat hebt. Zorg er dus voor dat je afspraken maakt rond het voorschot en een verkoopsovereenkomst opstelt en ondertekent. Als je met een particuliere verkoper te maken hebt, kan het een goed idee zijn om zijn of haar identiteitskaart te vragen, klinkt misschien een beetje paranoïde, maar waarom zou een bonafide verkoper daar een probleem van maken? Online of via de bank kan je verkoopsovereenkomsten downloaden. Vergeet niet dat je de wagen pas kan inschrijven na een keuring voor verkoop, daar wordt een papier afgegeven waarmee je de wagen via je verzekeringsmakelaar kan inschrijven. Bij ons verliep het als volgt: De verkoper stelde een verkoopsovereenkomst op (het was een semi-professionele verkoper) en ik schreef dezelfde dag een voorschot over. De rest zou volgen na het oplossen van enkele mankementen en een groot onderhoud. De keuring voor verkoop was al in orde. Ik kreeg het papier voor inschrijving al mee en zorgde ervoor dat het volledige bedrag op de verkoper zijn rekening stond op de dag dat we de bestelwagen gingen halen en wij de platen hadden aangekregen.
Spoiler alert: het onderhoud bleek achteraf niet gebeurd en het technische mankement bleek ook niet deugdelijk opgelost. Dus ja, het proces van het kopen van een bestelwagen is wel een beetje spannend.
Breng je aangekochte bestelwagen binnen bij een garage
Voordat je begint met bouwen, is het verstandig om het voertuig eerst naar een garage te brengen. Een garagist vertrouwd met je merk zal weten waar hij op moet letten. Dit zorgt ervoor dat je niet begint te bouwen in een voertuig met verborgen gebreken. Er zijn ook veel goed forums online voor elke automerk waar je hulp van vragen aan meer ervaren leden.
Ik hoop dat je met deze tips goed voorbereid bent om een mooi voertuig te zoeken voor je zelfbouwproject. Met deze tips zou je de grootste miskopen moeten kunnen vermijden. Vergeet niet om assertief te zijn: Jij kan altijd wegwandelen en een ander voertuig zoeken.